NAFAR HIZKUNTZA - HIZKUNTZAREN DIDAKTIKA

AGONIA / HILZORIA Morire come le allodole assetate sul miraggio O coma la guaglia passato il mare nei primi cespugli perché di volare non ha piú voglia. Ma non vivere di lamento come un cardellino accecato. ( Giuseppe Ungaretti / Mikel Laboa ) Hil, hegatxabal egartien modura ispilatze batean Edo, galeperraren modura itsasoa zeharkatu ondoren lehenengo sastraketan, hegan egiteko gogo gehiagorik ez duelako Baina ez aienez bizi kardantxori itsutu baten modura Itzulp. JKL Mugartza / Gatika Irudia: http://leplebeienbleu.hautetfort.com/images/medium_mikel_laboa_urdina.jpg

LURPETIK ATERATAKO GORPUEN OMENEZ Baina, zer nolako pentsamentuak metatzen ariko ziren fusilatzeko agindua ematen ari zen une haietan Soltxaga Komandante Jaunaren arima beti itxi bezain hotzean? Marino Ayerra Zapata beltzaren zolak zauritu zuen lur aske emankor gozo honen karmin lore gorria Gaur horma handietako hilobitik ateratzen ari garena gure zuhaitz sustraia izan dena hitzaren martiria izan zen orduko garai gupidagabe haietan Argizarizko igitaia eskuan zuela eta suzko mailu batez, ez genion aditzen baina gure ate lokartuan jotzen zuen gutaz eta gure ankerkeriaz, krudelkeriaz edota bihotz-gogortasunez mintzo ginen aldiro inoiz ere ez genezan oroimena gal eskatzen Inoiz eta inola hatzik ere mugitu ez zutenekin batera Ez da urtzen uzten ahal Inora joan nahi izan ez zutenen arimekin batera Ez da urtzen uzten ahal Ez da, ez, urtzen uzten ahal Inoiz eta inola hatzik ere mugitu ez dutenekin batera Urak eraman eta itsas hondarrean beste mila harea ale ezezagunekin batera nahastea eta gal...

From: Henrike Knörr Subject: Voltaire de Vasconibus Date: Wed, 4 Apr 2007 07:21:28 +0200 Amice, amica, Hodie in Bilbaonensi El Correo nominato diario publicatum articulum meum libenti animo mitto tibi. De Voltaire scriptore gallico locutus sum in eo. Saepe enim huius dicti de Vasconibus mentio fit, sed non correcte. Vale bene, et si tu uales, ego ualeo. Noua Victoria uel Gasteiz in Vasconia, III Kal. Apir. MMVII. Henricus Knoerr

En torno a la toponimia de Agurain Henrike Knörr 29.III.2006 Agurain 2006: Congreso 750 aniversario de la fundación de la villa de Salvatierra Ejemplario-guía de la conferencia 1. Ensayo de clasificación de los topónimos en cuanto su origen: a) Origen desconocido: Uhula . b) Origen indoeuropeo prelatino: Gebala > Gebara ; - ain , como en otros muchos, por ejemplo, Mun(i)ain vendría de [uilla] Muniani , o mejor quizá de un ablativo con preposición, algo así como ex uilla Muniaini , 'desde la villa de Muniano', de donde Muniain > Munain . Pero ¿qué es Agur- ? ¿Habría que suponer un anterior *Agul-ain ? De aquí sí podía salir sin problema Agurain . En todo caso, creo que debemos descartar –gain . Hay que recordar que Agurain fue apellido. Floranes, por ejemplo (I, 117), cita un Gonzalvo Garceiz de Agurain , del año 1086, y Gerardo López de Guereñu un González de Hagurain en San Vicente de Arana mucho más tarde, el año 1308 ( Toponimia alavesa , 651). 4. Salvatierra . Tí...

From: Henrike Knörr Date: Tue, 21 Mar 2006 08:18:24 +0100 Amice, amica, Hodie in Barcinonensi Avui nuncupato diario publicatas litteras meas libenti animo mitto tibi. Vale bene. Noua Victoria uel Gasteiz, XXI. Kal. Mart. MMVI. Henricus Knoerr Bústia Sobre el cognom Garcia Als darrers dies s'han publicat algunes cartes sobre el cognom Garcia i el seu origen. La qüestió sembla prou clara. La font n'és l'adjectiu basc antic *gartze , 'jove'; basc modern gazte . De *gartze , més l'article determinat -a surt gartzea , 'el jove'. No cal recordar paralálelismes en altres llengües ( Lejeune, Young, Jung , etc.). Heus ací, doncs, un cognom exportat des de Basconia a l'época medieval, com altres freqüents, per exemple Jiménez , que ve d'un cognom basc Semenoiz , literalment 'fill de Semeno ' ( seme , 'fill'; i el sufix diminutiu -no ). El lector interessat pot consultar el meu article "Nombres de persona en el País Vasco: cuestiones...

Subject: Revista Landazuri: invitación / Landazuri aldizkarIa: deia From: Henrike Knörr Date: Sat, 25 Mar 2006 10:59:56 +0100 INVITACION A PARTICIPAR La revista Landázuri. Papeles de opinión En el mes de enero pasado se ha publicado el número 11-12-13 (2002-2003-2004) de la revista Landázuri. Papeles de opinión. Es un volumen de 126 páginas, con multitud de artículos, dos entrevistas y una treintena de reseñas de libros. Además, este número triple trae los índices de los números anteriores, siete en total, desde la aparición de la revista en 1993. De este modo la búsqueda resulta muy fácil. Landázuri es una revista de cultura, con un peso predominante de la cultura vasca, pero abierta a muchos otros temas. En todos los números se han ofrecido materiales vasco-americanos; cara al futuro se piensa seguir en esta misma línea. Aunque la revista no ha tenido periodicidad regular, se pretende que el próximo mes de junio esté en la calle el número correspondiente a los dos últimos años (20...

Subject: Gradu aretoa erreserbatzea From: Henrike Knörr Date: Sat, 25 Mar 2006 10:38:47 +0100 Adiskide on hori: Biziro eskertuko nizuke ekainaren 22an, ostegunez, Gradu Aretoa erreserbatuko bazenit. Juan Karlos Lopez-Mugartzaren tesiaren defentsa dugu. Nik tesiaren zuzendari naizen aldetik idazten dizut. Une bat baduzu, arren, esaidazu dena konforme dagoen. Beti bezala zerbitzari tipiena, Henrike Knörr

From: Henrike Knörr Subject: Re: Acto de Investidura 23-2-07 Date: Wed, 21 Feb 2007 18:06:55 +0100 Adiskide on: Familiako afaria bada, agian nik ez nuke tokia hor. Hobeki erran: ez nuke oztopo izan nahi. "El undécimo no estorbar", erraten zuen ene aitak. Baina, halaz ere, afaltiar nahi banauzu, atsegin handiz, eta erreserba eginen dut berehalaxe. Goraintzi, Henrike Knörr

From: Henrike Knörr Subject: Re: Acto de Investidura 23-2-07 Date: Wed, 21 Feb 2007 08:51:15 +0100 Adiskide on: Hartu dut zurea. Ostiraleko ekitaldira neure aldetik joango naiz. 4.30etan mintzaldi laburra dut Eukaltzaindian, eta handik joango naiz zuzenean, taxiz. Afaria bada, geldituko naiz. Horrela izango dugu solasean aritzeko aukera. Goraintzi, Henrike Knörr

To: Knörr Henrike Subject: Colloquium cum H. Knörr Amice, amica, Hodie in El País nominato diario (editione Vasconica) publicatum colloquium libente animo mitto tibi. Txema García Crespo huius diarii scriptor ad Facultatem uenit et interrogauit mihi. Vale bene. Henricus Knoerr Nova Victoria uel Gasteiz in Vasconia, XIX. Kal. Febr., MMVII. http://tinyurl.com/2j56rd

From: Henrike Knörr Subject: Re: RV: Acto de Investidura Nuevos Doctores Date: Mon, 15 Jan 2007 23:04:42 +0100 Adiskide on: Ni han izango naiz, gaindiezinezko oztoporik ez bada. Orain zurekiko beste gai batekin gabiltza: Doktoretzako sariarekin. Jakitun edukiko zaitut. Ongi izan eta badakizu non naukazun zerbitzari tipia, Henrike Knörr

Subject: Paem et beatitudinem From: Henrike Knšrr Date: Tue, 19 Dec 2006 07:41:19 +0100 "Oi. Bethlehem, etorri da zure garaia...". "Oh, Bethlemen, venit tempus tuum". Vasconicus cantus , XVII. saec. Amice, amica, Appropinquant dies natales Christi et novi anni principium. Pacem et beatitudinem tibi et totae familiae tuae. Vale bene. Henricus Knoerr. Nova Victoria vel Gasteiz in Vasconia, XIX. Kal. Dec.

From: Henrike Knörr Subject: Re: ER: Juan Karlos Lz.-Mugartzaren tesia Adiskide on: Esker mila zure erantzunagatik. Nik, egia esan, oso ongi ikusiko nuke Onomasticon Vasconiae sortan ateratzea, paperean (laburtua) eta CD batean. Zalantzarik gabe, atsegin handiz hartuko luke Juan Karlosek horrelako erabakia. Gizon langilea da, gainera, eta lanari beldurrik ez dio batere. Ongi izan eta aurki arte, H. Knörr

Subject: Juan Karlos Lz.-Mugartzaren tesia From: Henrike Knörr Date: Tue, 12 Dec 2006 19:06:50 +0100 Adiskide on: Deus ere dakizu Juan K. Lz.-Mugartzaren tesiaren argitaratzeaz? Nafarroako Gobernua alde dago? Interes biziko tesia da, izan ere, eta ez genuke aukera huts egin behar. (Eta bitartean ez litzateke harrigarri izanen norbaitek interes hori agertzea.) Ongi izan, Henrike Knörr

From: Henrike Knörr Subject: Re: Memoranduma Date: Sat, 8 Jul 2006 07:34:04 +0200 Adiskide on: Ez naiz izan (ha)rekin eta ez dakit nola joan ziren gauzak bilkura hartan. Baina bai izan nintzen Nafarroako ordezkari batekin (ez naiz emakumearen izenaz oroitzen) eta oso pozik atera zirela erran zidan. Hemen dituzu berriro Iruñako argazkiak. Logroñoko Piedra de rayo aldizkarian argitaratuko den testua igortzen dizut bidenabar. Ezagutzen duzun testua da, baina aldaketa batzuekin. Ongi izan, eta agin iezaiozu zerbitzari apal honi. Henrike Knörr

Según publicaron varios periódicos, en octubre de 2007, en el marco del II Congreso de la Cátedra Koldo Mitxelena, Henrike Knörr -quien tanto confiaba en el equipo de Gil- admitió que le producía «desazón» el hecho de que hubiera pasado tanto tiempo sin haber podido acceder siquiera a los materiales encontrados. El texto que sigue fue publicado en la Revista Piedra de Rayo de Logroño cuando se produjeron los hallazgos y todavía estábamos todos bajo el influjo de la sorpresa. Iruña-Veleia y las primeras palabras en vascuence Henrike Knörr Universidad del País Vasco Real Academia de la Lengua Vasca - Euskaltzaindia Hace doscientos años, Francisco Martínez Marina, en la entrada correspondiente a Iruña del Diccionario de la Real Academia de la Historia (1802), escribía de este despoblado: "Está situado dos leguas cortas al oeste de Vitoria, en una colina que domina toda su circunferencia. Fue célebre en lo antiguo el puebl...

Memorándum sobre la publicación de la Tesis Doctoral de Juan Carlos López-Mugartza Iriarte Juan Carlos Lopez-Mugartza Iriarte , Profesor de la Universidad Pública de Navarra, defendió su Tesis Doctoral “ Erronkari eta Ansoko toponimiaz ” (De la toponimia de Roncal y Ansó) el pasado 21 de junio en la Facultad de Filología y Geografía e Historia de Vitoria, obteniendo la calificación de SOBRESALIENTE "CUM LAUDE" POR UNANIMIDAD. La Tesis fue inscrita años atrás en el Departamento de Lingüística y Estudios Vascos, y fue dirigida por Henrike Knörr, Catedrático de Filología de la Universidad del País Vasco , Director del Departamento de Lingüística y Estudios Vascos de dicha universidad y Director de la Sección de Investigación de Euskaltzaindia. (...) Para resaltar la importancia de la Tesis debe tenerse en cuenta lo siguiente: 1. La Tesis analiza pormenorizadamente los materiales lingüísticos de Navarra, especialmente las variedades roncalesa y altonavarra meridional del euskera....

Subject: Lopez-Mugartzaren tesiaren defentsa egunekoak eta bezperakoak From: Henrike Knörr Date: Tue, 13 Jun 2006 09:31:59 +0200 Adiskide on horiek: Hil honen 1eko nire mezuaren ondoan, horra zenbait ohar, haren haritik, Juan Karlos Lopez-Mugartzaren tesiaren aldezte-ekitaldiaz eta. 1. Ekitaldia, beraz, ekainaren 21ean, asteazkenez, izango da. 2. Hona non eta noiz bilduko garen: Filologia Fakultatean, Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketa Sailean. 3. Fakultatean egin behar dituzten lanak direla eta, ekitaldia ez da han izango, beste eraikin batean baizik. Baina guztiok elkarrekin joango gara Fakultatetik hara. 4. Gero, ohi denez, bazkaria dugu, 2.30etan. 5. Arratsaldean Armentiara joatekoak ginen. Baina azken egunotako berriak, berri guztiz onak, entzun ondoren, Iruña-Veleiara joan gintezkeela pentsatu dut . Gasteiztik 10 kilometrotara dago hori, eta aski litzateke auto bat edo bi mugitzea. 5etan hasiko genuke bisitaldi hori. Aztarnategiaren zuzendaria den Eliseo Gil Zubillagarekin mint...

From: Henrike Knörr Subject: Isababaso Date: Fri, 2 Jun 2006 05:38:47 +0200 Adiskide on hori: Agindu gisa, hona non Ibargen-Cachopínen kronikan Izabaz aurkitzen dena: "El solar de Isababaso, a quien tanbién llaman, abrebiado el nombre, Isaba, es en bal de Roncal. Trahe por debisa en azul dos panelas de plata, y sobre cada una sendas cabeças de reyes moros tocadas y coronadas de plata". "Capítulo de la generación de gentes estrañas que a España binieron". Istoria general española y sumario de la cassa vizcaína . Julen Arriolabengoaren edizioa, argitaragabea, I, 523. Ez egin kasurik hor ageri den kapituluaren tituluari. Gauza asko nahasten ohi dira kapituluetan. Dakizunez, liburu hori XVI. mendean idatzi zen, zati handienari dagokiola. Ongi izan, eta agin iezaiozue zerbitzari apal honi. Henrike Knörr

Date: Mon, 05 Nov 2007 12:07:10 +0100 From: Henrike Knörr Adiskide on hori: País Valencià-tik etorri berria (besteak beste, Alcoiko berun famatua ikusi dut hango museoan), zure mezu atsegina ikusi dut. Iruñeko gure eguna betea genuen zinez: liburuen aurkezpena, Miguel Sanz eta Carles Pérez Nievasi bisita, Zuzendaritzaren bilkura, Jesus Atxaren gorpua ikusi... Aitzinetik esker mila zure tesiaren CDagatik. Hoberena nire emaztearen dendara bidaltzea. Mila goraintzi, Henrike Knörr *** *** *** Agur t'erdi, Henrike, nire maisu hori: Zer moduz? Lehengo egunean Iruñean izan zinela esan zidan txoriño batek eta zure berri eman zidan. Nik eskolak nituenez gero, ezin izan nintzen Artxibora hurbildu, lanpeturik bainengoen. Beste gauza bat, CD bat grabatu dizut nire tesiarekin eta orain nora bidaltzea nahi duzun esan behar didazu. Nahi baduzu bidalidazu mezu bat zure helbidearekin eta nik SEUR zerbitzuaren bidez bidaliko dizut. Unibertsitatera, etxera, nahi duzun lekura. Eta holaxe. Askot...

MENDAUR bilduman argitaratu zidaten, H. Knoerr irakasleak ONOMASTICON VASCONIAE bilduman nahi zuen arren: Subject: Re: HITZALDIA HUESCAN From: Henrike Knörr Adiskide hori: Atsegin handiz joango nintzateke Huescara, baina Zuzendaritzaren bilkura dugu Donostian. Dena ongi joan dakizula! Zure tesiaren argitaratzeak poztu nau. Baina nork argitaratuko du? Badakizu nik oso begi onez ikusiko nukeela Onomasticon Vasconiae liburu-sortan argitaratzea. Hitzaurreari dagokiola, egingo nuke. Esaidazu, ordea, noizko behar duzun testua. Ni arras ongi nago. Lanean aritzen naiz etxean, bilkuretara joaten eta, gaur bezala, kirolean (gaur tenisaren eguna zen). Goraintzi, Henrike Knörr *** *** *** Nire irakasle eta adiskide on hori: Zer moduz? Bi hitz baizik ez, esateko etzi hitzaldi bat eman behar dudala Huescan Anso eta Euskarari buruz. Aragoin nahiko haserre omen daude nire tesiarekin eta ez dakit tas-tas ipurdian emango ez ote didaten, kolonialismo bezala ulertu baitute batzue...

"Navarra" gunean euskarak jai Neure burua marroan ikusi Eta alde egin dut gauerdian Neke egina, zigor gupidagabeaz Uda baitut adore Baina, aldi berean, dolore ekarle Maltzur Batzuentzat gaitzesgarri naizelarik ere, Bihotz Onekoentzat Maitagarria, guztiz maitea Nekearen ondorioak jaso Eta bazterrean gelditu diren horientzat nire amodio guztia, eta amorrurik ez badut ere, Mintza nakion Belarritik tiratu behar zaionari Zeren eta pauso txikiak ematen baditut ere Begirada batean den-dena ikusten baitut Argi eta garbi Batzuen lotsagabekeria guztia Errekak zer ekarriko zain nago Ebroaren korronteari begira ez darabilt deus ere gogoan Ezorduan joan behar dut Eta damutzeko inoiz ez da berandu Juankar Lopez-Mugartza

I.- Gauberdiya da. Karlomano Erregia Auriz-perrin dó bere soldaubakin. Ez da ager ez idargirik eta ez izarrik zeru illunian; irruti ikusten dia su aundiyak mendiyan; Franzesak kantaitan ai dia erriyan; Altabizkargo inguruban sentitzen dia otsuan izugarrizko garrasiyak, eta Euskaldunak chorrochten tubei bitartian bebein dardo ta aizkorak Ibañetako aritz eta arritan II.- Larritasunakin do Karlomano eta ezin loak artueu oyan onduan bere mutiko chiki bat leitzen ai da amoriyozko historiya bat; irutiso Erroldan indartsubak garbitzen ai da Durandarte ezpata famatuba; bitartian Turpin arzobispo onak erezaten ai da Jainkuan Ama santubai. III.- Nere mutiko, –esaten deu Karlomanok;–zer ots da gaubeko isiltasuna austen den oi?–Jauna,–eantzuten deu pajiak; Iratiko, itsasua baindo aundiyoko basoko arbolain ostuak dia, aiziak moitzentubenak.–Ah! gazte maitia, eriyotzian otsan antza deka, eta nere biyotza ikaatzen da. IV.- Gauba arras iluna dó. Ezta ager zeruban ez idargik eta ez izarrik; irrutia iku...